Φολικό (ή φυλλικό) οξύ: Ο κρυφός σύμμαχος για να αναζωογονήσετε τη μνήμη σας!

Είναι επιστημονικά αδιαμφισβήτητο ότι ο εγκέφαλός μας δεν είναι εύκολο να λειτουργήσει με βέλτιστο τρόπο αν τα επίπεδα του φολικού οξέος στο αίμα μας είναι χαμηλά. Εκτεταμένη έρευνα δείχνει ότι η ανεπάρκεια φολικού οξέος είναι ένας από τους συνήθεις αλλά συχνά κρυφούς παράγοντες, που είναι υπεύθυνοι για διάφορα μικρότερα αλλά και σοβαρότερα ψυχιατρικά προβλήματα, καθώς και εγκεφαλικά επεισόδια.

Ένας από τους κυριότερους παράγοντες που ευθύνονται για την στένωση των καρωτιδικών αρτηριών (οι αρτηρίες του λαιμού) που μεταφέρουν αίμα και οξυγόνο στον εγκέφαλο, μπορεί να είναι και η έλλειψη φολικού οξέος.

Το φολικό οξύ είναι επίσης μη φυσιολογικά χαμηλό σε άτομα που πάσχουν από άνοια και νόσο Αλτσχάιμερ. Ακόμα και απόλυτα υγιή ηλικιωμένα άτομα, που έχουν όμως χαμηλά επίπεδα φολικού οξέος, σημειώνουν χαμηλότερες επιδόσεις σε δοκιμασίες γνωσιακής και μνημονικής λειτουργίας.

Περισσότερες από 25 μελέτες που πραγματοποιήθηκαν στο χρονικό διάστημα μεταξύ του 1966 και του 1990 δείχνουν ότι οι ασθενείς με ψυχωτικά προβλήματα έχουν την τάση να παρουσιάζουν ανεπάρκεια σε φολικό οξύ. Σε μελέτη, το 100% των ηλικιωμένων ατόμων που είχαν διαγνωστεί με αγγειακή άνοια και οξεία κατάσταση σύγχυσης, παρουσίαζαν χαμηλά επίπεδα σε φολικό οξύ.’Οπως έδειξαν άλλες μελέτες, το 50% των ατόμων που είχαν νοσηλευτεί με συμπτώματα κατάθλιψης και το 36% αυτών που έπασχαν απο σχιζοφρένεια είχαν χαμηλά επίεδα φολικού οξέος στο αίμα τους. Αντιθέτως, στα υγιή άτομα που χρησιμοποιήθηκαν ως σημεία αναφοράς, το 3 έως το 8% παρουσίασαν ανεπάρκεια σε φολικό οξύ.

Σημαντικό επιστημονικό στοιχείο για τον εγκέφαλο:

Oι αιματολογικές αναλύσεις αποκαλύπτουν συνήθως πως το ένα πέμπτο έως το ένα δεύτερο του πληθυσμού με ψυχιατρικά προβλήματα έχουν χαμηλά επίπεδα φολικού οξέος. Τα ποσοστά αυτά εκτινάσσονται στο 80 έως 90% στους ηλικιωμένους ανθρώπους με ψυχολογικές διαταραχές.

Δεν είναι εντελώς σαφής ο τρόπος με τον οποίο το φολικό οξύ καταπραϋνει την κατάθλιψη, αλλά ο εμπειρογνώμονας Δρ. Σάιμον Γιανγκ του πανεπιστημίου ΜακΓκιλ του Καναδά, αναφέρει ότι  είναι γνωστό πως η ανεπάρκεια φολικού οξέος καταστέλλει την παραγωγή σεροτονίνης, που αποτελεί το φυσικό αντικαταθλιπτικό του εγκεφάλου. Έτσι λοιπόν, όπως είναι αναμενόμενο, οι επαρκείς ποσότητες φολικού οξέος αυξάνουν την παραγωγή σεροτονίνης καταπαραϋνοντας την κατάθλιψη.

Οι θετικές επιδράσεις δεν σταματούν όμως εδώ! Μάθετε ακόμη ότι:

Το φολικό οξύ αναστρέφει προβλήματα απώλειας μνήμης

Καθώς μεγαλώνουμε, το φολικό οξύ διαδραματίζει ιδαιίτερα σημαντικό ρόλο στην καλή λειτουργία του οργανισμού μας. Οι ηλικιωμένοι εγκέφαλοι είναι ιδαιίτερα ευάλωτοι στις βλάβες που οφείλονται στα χαμηλά επίπεδα του φολικού οξέος στο αίμα. Το 1997 μια ομάδα Ιταλών ερευνητών με επικεφαλή τον Μ.Φιοραβάντι του τμήματος Ψυχιατρικής Επιστήμης και Ψυχολογικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου της Ρώμης, έκαναν μια ανασκόπηση  περισσότερων από σαράντα διεθνών επιστημονικών δημοσιεύσεων για το φολικό οξύ, τις γνωσιακές λειτουργίες και τη γήρανση, οι οποίες είχαν δημοσιευτεί τα προηγούμενα δέκα χρόνια. Όι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα χαμηλά επίπεδα του φολικού οξέος, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τα χαμηλά επίπεδα της Β12 στους ηλικιωμένους ανθρώπους με διανοητική εξασθένιση, μπορεί να οφείλονται σε πρόβλημα απορρόφησης του φολικού οξέος από το έντερο. Επιπλέον, επιβεβαίωσαν ότι τα συμπληρώματα φολικού οξέος αποκατέστησαν την μνήμη στους ηλικιωμένους εγκεφάλους.

Επίσης, αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η βελτίωση της μνήμης σημειώθηκε μόλις σε εξήντα μέρες, αποδεικνύοντας ότι το φολικό οξύ μπορεί να συμβάλει σε μια εκπληκτικά γρήγορη αποκατάσταση της φυσιολογικής λειτουργίας της μνήμης, ιδιαίτερα μάλιστα αν αναλογιστεί κανείς ότι η μνήμη τους είχε φθίνουσα πορεία για δύο ολόκληρα χρόνια. Φυσικά η έλλειψη φολικού οξέος δεν είναι αρκετή για να εξηγήσει πλήρως την απώλεια μνήμης που σχετίζεται με το γήρας, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αποτελεί ως ένα βαθμό κρυφή αιτία, η οποία ωστόσο είναι περιττή, αφού είναι πολύ εύκολο να διορθωθεί με τη λήψη συμπληρωμάτων φολικού οξέος. Μην παραβλέπετε και μην υποτιμάτε την ανεπάρκεια φολικού οξέος, διότι λεχει άμεση επίπτωση στη μνήμη σας!

Το φολικό οξύ προστατεύει από εγκεφαλικά επεισόδια

Τα σπουδαία νέα είναι ότι το φολικό οξύ συμβάλλει στην προστασία των ηλικιωμένων εγκεφάλων από καταστροφικά αγγειακά επεισόδια, όπως είναι τα ελαφριά και τα βαριά εγκεφαλικά επεισόδια, καθώς και από αυτό που είναι γνωστό ως ‘εντάσεις της λευκής ουσίας του κεντρικού νευρικού συστήματος’ -ανωμαλίες του εγκεφάλου που σχετίζονται με την γνωσιακή εξασθένιση. Αυτές οι μικρές διαβρώσεις του εγκεφάλου που περνούν απαρατήρητες αποτελούν στην πραγματικότητα ‘ένα πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα απ’ότι μπορεί να αντιληφθεί κάποιος’, δηλώνει ο ερευνητής του Πανεπιστημίου Ταφτς Δρ Τάκερ. Και σε αυτη την περίπτωση το φολικό οξύ μπορεί να διαδραματίσει σωτήριο ρόλο.

Οι επιστήμονες υποστηρίζουν σήμερα ότι ένας αιματολογικός παράγοντας που ονομάζεται ομοκυστεϊνη και είναι ένα αμινοξύ, ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την εξασθένιση των διανοητικών λειτουργιών, την αγγειακή άνοια και τα εγκεφαλικά επεισόδια. Γνωρίζουν επίσης ότι η καλύτερη θεραπεία για την υψηλή ομοκυστεϊνη είναι το φολικό οξύ. Οταν δεν υπάρχει επαρκής ποσότητα φολικού οξέος, αυτή η τοξική ομοκυστεϊνη συσσωρεύεται ανεξέλεγκτα στο αίμα. Το πιθανό αποτέλεσμα: στένωση και ενδεχόμενη απόφραξη της καρωτιδικης αρτηρίας, καθώς και των μικρών αιμοφόρων αγγείων του εγκεφάλου που μεταφέρουν οξυγόνο και γλυκόζη στον εγκέφαλο. Οι βιταμίνες Β6 και Β12 συμβάλλουν επίσης στην καταστολή της ομοκυστεϊνης, αλλά το φολικό οξύ είναι το πιο ισχυρό όπλο για αυτό. Έτσι, η λήψη τουλάχιστον 400 μικρογραμμαρίων φολικού οξέος ημερησίως σε ένα συμπλήρωμα βιταμινών βοηθά στη συγκράτηση και αναχαίτιση της αυξητικής πορείας της ομοκυστεϊνης και στον περιορισμό του κινδύνου του εγκεφαλικού επεισοδίου.

Το φολικό οξύ πιθανώς αποτρέπει τη νόσο του Αλτσχάιμερ

Νέα ευρήματα (Δρ Ντέιβιντ Σνόουντον, Πανεπιστήμιο Κεντάκι), έδειξαν ότι τα υψηλά επίπεδα του φολικού οξέος είναι δυνατόν να συμβάλλουν στην αποτροπή της καταστροφής του εγκεφάλου που οφείλεται στη νόσο του Αλτσχάιμερ. Συγκεκριμένα, εκτεταμένες βλάβες εξαιτίας της νόσου του Αλτσχάιμερ έλαβαν χώρα σε εγκεφάλους με τα χαμηλότερα επίπεδα φολικού οξέος στο αίμα.

Ποια είναι η ενδεδειγμένη ποσότητα;

Οι περισσότεροι εμπειρογνώμονες υποστηρίζουν ότι 400 μικρογραμμάρια φολικού οξέος ημερησίως είναι αρκετά για την ρύθμιση των επιπέδων της ομοκυστεϊνης. Ωστόσο, τα άτομα που πάσχουν από κατάθλιψη και αντιμετωπίζουν διάφορα προβλήματα μνήμης ίσως χρειάζονται μεγαλύτερη ποσότητα βιταμίνης. Ο Δρ Γιάνγκ θεωρεί ότι μια δόση κάτω των 1000 μικρογραμμαρίων ημερησίως είναι αρκετή για να εξασφαλίσει ή να επαναφέρει την καλή λειτουργία του εγκεφάλου στις περισσότερες περιπτώσεις.

Προσοχή: Tα συμπληρώματα φολικού οξέος μπορεί να αλληλεπιδράσουν με σπασμολυτικά φάρμακα ή να ‘καλύψουν’ την ύπαρξη κακοήθους αναιμίας. Συμβουλευθείτε τον γιατρό σας, πριν τη λήψη οποιοδήπουτε συμπληρώματος διατροφής!

Οι σημαντικότερες φυσικές πηγές φολικού οξέος είναι:

Πηγές	Φολικό οξύ σε μg
Φακές (1 φλιτζάνι)	358
Σπανάκι (1 φλιτζάνι)	263
Σπαράγγια (1 φλιτζάνι)	263
Μαυρομάτικα φασόλια, (1 φλιτζάνι)	256
Αρακάς (1 φλιτζάνι)	101
Μπρόκολο (1 φλιτζάνι)	94
Αβοκάντο (1 φλιτζάνι)	90
Φιστίκια (50 γρ)	87,5
Ηλιόσποροι (50 γρ)	81,8

Θεωρητικά, η πρόσληψη 400 μg φολικού οξέος ημερησίως αποκλειστικά από τις τροφές είναι εφικτή και με το παραπάνω για όσους κάνουν μια υγιεινή διατροφή που περιέχει λαχανικά. Ομως, στις ΗΠΑ η μέση ημερήσια κατανάλωση φολικού οξέος από τις γυναίκες εκτιμάται ότι είναι 200 μg, ενώ στην Ευρώπη ότι είναι 250 μg. Να σημειωθεί ότι το φολικό οξύ είναι μια υδατοδιαλυτή βιταμίνη, δηλαδή διαλύεται στο νερό και για αυτό δεν αποθηκεύονται στον οργανισμό σε μεγάλες ποσότητες. Πάντως, το ανθρώπινο συκώτι μπορει να αποθηκεύσει  περίπου 20-70mg της βιταμίνης. Αυτό σημαίνει ότι αν κάποιος δεν λαμβάνει καθόλου τη βιταμίνη Β9 από τη διατροφή του, τα πρώτα σημάδια της έλλειψης φολικού οξέος θα εμφανιστούν σε 3-6 μήνες.

Συμπερασματικά:  To φολικό οξύ δεν αποτελεί θρεπτικό συστατικό άνευ σημασίας για τον εγκέφαλο! Η έλλειψή του είναι δυνατό να συμβάλλει σε μια ευρεία ποικιλία εγκεφαλικών διαταραχών όπως είναι η ευερεθιστότητα, τα νοητικά προβλήματα, η απώλεια μνήμης, η σοβαρή κατάθλιψη και η άνοια. Μια μέτρια δόση από 400 έως 1.000 μικρογραμμάρια κατά μέγιστο ημερησίως, γενικά μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του ανθρώπινου οργανισμού.

Φυσικά, δεν λαμβάνετε ποτέ οποιοδήποτε συμπλήρωμα διατροφής, χωρίς την πρότερη σύσταση και συμβουλή του γιατρού σας!